Nummer 6 | september 2012
Ontslaan of ontslagen worden, dat is de vraag
Er waren tijden dat een beschaafd heer niet werkte voor de kost. Werken was een ongeciviliseerde bezigheid, een heer(1) leefde van de opbrengst van zijn land. Those were the days! Maar goed, vandaag de dag moet een mens in het zweet zijns aanschijns de kost verdienen, bijvoorbeeld als werkgever of werknemer. Het is niet ondenkbaar dat binnenkort veranderingen doorgevoerd zullen worden die serieuze consequenties hebben voor beide categorieën. Leve het nieuwe ontslagrecht?
Het nieuwe ontslagrecht zoals demissionair minister Henk Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheid dat wil invoeren, brengt twee belangrijke veranderingen. Op dit moment is het nog zo dat een werkgever die een werknemer wil ontslaan twee routes kan volgen: de route via het UWV of ontslag via de kantonrechter. Bij de eerste route gaat het merendeels om economisch gemotiveerd ontslag en ze kost de werkgever doorgaans niets. Deze route wordt meestal door het mkb gevolgd.
Ontslag via de kantonrechter kan sneller verlopen, maar ook duur zijn voor de werkgever: de werknemer krijgt vaak een ontslagvergoeding mee. Het nieuwe ontslagrecht maakt een einde aan deze twee routes, ze worden gelijkgetrokken tot één procedure. Zowel de huidige UWV-route als ontslag via de kantonrechter zijn preventief: de werknemer kan pas ontslagen worden nadat het UWV of de rechter zich erover uitgesproken heeft. In het nieuwe ontslagrecht kan een werkgever een werknemer zonder toestemming vooraf ontslaan. Als de werknemer het er niet mee eens is, kan hij alsnog naar de rechter stappen. Een tweede belangrijke verandering in het nieuwe ontslagrecht is dat werkgevers geacht worden de eerste zes maanden de WW van de ontslagen werknemer te betalen.
Wat vindt men daarvan?
Dat de vakbonden niet staan te juichen bij de voornemens van minister Kamp, is begrijpelijk. Maar ook een organisatie als MKB-Limburg heeft kritiek. Ze is weliswaar voorstander van de voorgenomen afschaffing van de preventieve toetsing, maar – en ook dat is begrijpelijk – tegenstander van het idee dat een werkgever de eerste zes maanden van de WW moet betalen. Nellie Verbugt, directeur van MKB-Limburg zegt daarover in Limburg Onderneemt: “Voor kleine ondernemers betekent dat, zeker in tijden van economische tegenwind, vaak einde bedrijf.
Neem een bouwbedrijf met tien werknemers. De opdrachten lopen terug en het bedrijf moet zes werknemers ontslaan om te kunnen overleven. Om dan zes maanden de WW van die zes mensen door te betalen, dat trekt zo’n bedrijf niet.” Ook hoogleraren arbeidsrecht en andere wetenschappers hebben kritiek op de voornemens van de minister. In een gezamenlijke brief aan de Tweede Kamerfracties schrijven ze onder meer: ‘Voor de stelling dat een soepeler ontslagrecht leidt tot meer werkgelegenheid, bestaat geen wetenschappelijke onderbouwing.’ ‘Dat een soepeler ontslagrecht ons competitief vermogen zou versterken, is onjuist.’ ‘Doorvoering van de plannen betekent een ernstige verslechtering van de positie van de werknemers.’
Gaat het door?
Gaat het door, de invoering van het nieuwe ontslagrecht? De politieke uitkomst is nog onzeker: de versoepeling van het ontslagrecht wordt, als alles normaal verloopt, door demissionair minister Kamp in oktober aan de Tweede Kamer aangeboden. Ondertussen zijn er, klein detail, 12 september verkiezingen. Die kunnen de verhoudingen in de Tweede Kamer stevig veranderen, maar tegelijkertijd loopt de behandeling van het nieuwe ontslagrecht gewoon door: begin oktober is er naar alle waarschijnlijkheid nog geen nieuwe kabinet, dus niets belet minister Kamp dan zijn voorstellen alsnog in te dienen.