Nummer 5 | september 2012
Epicurus was een Griekse filosoof (in de tijd dat Grieken nog populair waren, zo'n 300 jaar voor Christus) en heeft sindsdien behoorlijk te lijden gehad onder een bad press. Zo zegt ons nationale woordenboek dat een epicurist een genotzoeker is, iemand die ‘streeft naar de bevrediging van zijn zinnelijke verlangens’. Niet per se een verwerpelijke eigenschap, denken wij, maar lijsttrekker van een christelijke volkspartij zul je er niet zo vlug mee worden. Het woordenboek zegt ook dat een epicurist ‘van verfijnde genoegens houdt’. Dat klinkt al wat sympathieker, maar is nog steeds besides the point.
Wilt u gelukkig worden? Natuurlijk wilt u dat!
Het mooie is dat Epicurus duidelijke en bruikbare adviezen geeft voor een gelukkig leven. Het fundamentele obstakel voor geluk is, zegt E (als je dat op z’n Engels uitspreekt, als in e-mail, klinkt hij al meteen een stuk moderner), het fundamentele obstakel voor geluk dus, is angst. Het doet er niet toe hoe rijk je bent, als je bang bent arm te worden, ben je niet gelukkig. Het doet er niet toe hoe goed je gezondheid is, als je bang bent ziek te worden, ben je niet gelukkig. Zo kun je als mens ook niet gelukkig zijn, zegt E, als je bang bent in het hiernamaals gestraft te worden.
Je kunt wél gelukkig worden als je gelooft in de vier basiswaarheden van het epicurisme: wees niet bang voor god; wees niet bang voor de dood; wat goed is, is makkelijk te krijgen en wat vreselijk is, is makkelijk te verdragen. Twee van die basiswaarheden lichten we hier héél kort toe, we willen geen al te groot beroep doen op uw geduld.
Wat goed is, is makkelijk te krijgen
Ons lichaam heeft voedsel, water, een schuilplaats tegen de elementen en bescherming tegen vijandige mensen en dieren nodig. Die dingen zijn zonder al teveel geld en moeite te krijgen. We hebben geen champagne en kaviaar nodig, die kun je weer kwijtraken en veroorzaken dus onnodige angst. Het enige wat onze ziel nodig heeft, is het vertrouwen dat ons lichaam krijgt wat het nodig heeft. Als mijn lichaam voldaan is en mijn ziel vol vertrouwen dat mijn lichaam krijgt wat het nodig heeft, ben ik opgewekt, en opgewektheid is de sleutel tot geluk. Een tweede basiswaarheid volgens E is: wees niet bang voor de dood.
Als je leeft, hoef je je niet bezig te houden met de dood, en als je dood bent, kun je je niet bezighouden met de dood omdat je er dan niet meer bent. Je hoeft niet bang te zijn dat je ophoudt te bestaan, want je weet al hoe dat is: voordat je geboren werd, bestond je ook niet. En was dat nou zo erg? Aldus Epicurus. Wij van de redactie vinden dat deze gedachten zo hun charme hebben, beste lezer.